سال 2023 برای خردهفروشان سالی پرچالش بود. انباشت کالاهای اضافی، کاهش مخارج مصرفکنندگان و سیگنالهای اقتصادی نامطمئن از مهمترین مسائل این سال بودند. ناآرامیهای ژئوپلیتیکی در دریای سرخ و خشکسالی در کانال پاناما میتوانند در سال 2024 اعتماد مصرفکنندگان را کاهش داده و عدم اطمینان را افزایش دهند. در این مقاله، به بررسی روندهای کلیدی خردهفروشی در سال 2024 و تأثیر آنها بر زنجیره تأمین میپردازیم.
۱. تغییر رفتار مصرفکننده: هزینه آگاهانه
هزینه آگاهانه (Mindful Spending) در سال 2023 به یکی از روندهای اصلی تبدیل شد و انتظار میرود در سال 2024 نیز ادامه یابد. این رویکرد به معنای تصمیمگیری فعال درباره نحوه و محل خرج کردن پول است. مصرفکنندگان به جای خریدهای بیبرنامه، با دقت بودجهبندی میکنند، قیمتها را در فروشگاهها و وبسایتهای مختلف مقایسه میکنند، به دنبال کالاهای باکیفیت و بادوام هستند، از کسبوکارهای محلی حمایت میکنند، مصرف خود را کاهش میدهند و گاهی به خرید کالاهای دستدوم روی میآورند تا هم هزینه کمتری بپردازند و هم پایداری بیشتری داشته باشند.
دلایل گرایش به این رویکرد شامل افزایش آگاهی زیستمحیطی، نابرابری اقتصادی، رشد تجارت الکترونیک که مقایسه قیمتها را آسانتر کرده و ظهور جنبش مصرفگرایی آگاهانه است که تقاضا برای محصولات اخلاقی و پایدار را افزایش داده است. این رفتار مصرفکنندگان نهتنها به صرفهجویی مالی و کاهش بدهیها کمک میکند، بلکه امنیت مالی بیشتری برای آینده ایجاد میکند، اثرات زیستمحیطی را کاهش میدهد و از اقتصاد محلی حمایت میکند.
از نظر آماری، هزینههای خردهفروشی تعطیلات در سال 2021 با رشد 12.7% به رکوردی 20 ساله رسید، اما در سال 2022 به 5.4% و در سال 2023 به 3.1% کاهش یافت (MasterCard Spending Pulse). این نرخ رشد با میانگین قبل از همهگیری (3.6% در 2010-2019) همخوانی دارد. طبق شاخص اعتماد مصرفکننده کنفرانس بورد، اعتماد مصرفکنندگان در پایان 2023 بهبود یافت، اما همچنان از سطح 2019 پایینتر است. گزارش CNBC نیز نشان داد که مانده کارتهای اعتباری در سهماهه سوم 2023 به 1.08 تریلیون دلار رسید.
این تغییرات رفتار مصرفکننده تأثیر مستقیمی بر زنجیره تأمین دارد. مصرفکنندگان محتاطتر، خردهفروشان را به استفاده از استراتژیهای موجودی بهموقع (JIT) و موجودی ضروری (JIC) سوق میدهند. استراتژی JIT با کاهش موجودی به حداقل، هزینههای انبارداری را کاهش میدهد و به کسبوکارها کمک میکند تا با تقاضای متغیر هماهنگ شوند. در مقابل، استراتژی JIC با حفظ موجودی کافی برای کالاهای پرتقاضا، از کمبود کالا و نارضایتی مشتریان جلوگیری میکند.
۲. رشد تجارت الکترونیک در سال 2024
تجارت الکترونیک در سال 2023 حدود 14.9% از کل فروش خردهفروشی را تشکیل داد که نسبت به دوره قبل 0.9% رشد داشت (Census.gov). خردهفروشان بزرگی مانند آمازون (با 37.6% سهم بازار)، والمارت و eBay حدود 60% بازار تجارت الکترونیک را در اختیار دارند. تجارت الکترونیک اجتماعی (Social Commerce) در کشورهایی مانند چین در حال رشد است و پیشبینی میشود تا سال 2026 به ارزش 3 تریلیون دلار برسد.
این رشد تجارت الکترونیک نیازمند ارائه تجربه همهکاناله (Omnichannel) است. خردهفروشان باید دادههای مشتری، موجودی و سفارشات را در تمام کانالها (وبسایت، اپلیکیشن، فروشگاه فیزیکی) یکپارچه کنند، تجربه خرید را شخصیسازی کنند و شبکه توزیعی قوی برای تحویل سریع (دو روزه)، بازگشت رایگان و گزینههای انعطافپذیر مانند BOPIS (خرید آنلاین، تحویل در فروشگاه) فراهم کنند. یکپارچهسازی سیستمهای POS، WMS و CRM، سادهسازی تجربه خرید و تمرکز بر مشتریمحوری از الزامات کلیدی برای موفقیت در این حوزه هستند.
۳. شفافیت در زنجیره تامین
شفافیت (Visibility) در زنجیره تأمین به معنای ردیابی کامل مراحل از تأمین مواد اولیه تا تحویل به مشتری و پیشبینی رویدادهای آینده مانند کمبود مواد یا مشکلات حملونقل است. اختلالات سال 2023، مانند ناآرامیهای خاورمیانه و خشکسالی کانال پاناما، اهمیت این موضوع را برجسته کرد. فناوریهایی مانند اینترنت اشیاء (IoT) و حسگرهای هوشمند امکان ردیابی لحظهای موجودی و شرایط محیطی را فراهم میکنند.
شفافیت به خردهفروشان کمک میکند تا گلوگاهها را شناسایی کنند، خطاها را کاهش دهند، به اختلالات سریعتر واکنش نشان دهند و تخمینهای دقیقتری از زمان تحویل به مشتریان ارائه دهند. این امر نهتنها کارایی زنجیره تأمین را افزایش میدهد، بلکه رضایت مشتری را بهبود میبخشد و هزینههای اضافی را کاهش میدهد.
۴. نوآوری در زنجیره تامین
طبق نظرسنجی گارتنر، 73% بودجه فناوری زنجیره تأمین در سال 2023 به بهبود کارایی اختصاص یافت. روندهای کلیدی فناوری در سال 2024 شامل هوش مصنوعی عملیاتی برای تحلیل دادهها، عملیات هوشمند با استفاده از IoT و اتوماسیون، و تقویت امنیت سایبری برای حفاظت از زنجیره تأمین است. این نوآوریها زنجیره تأمین را کارآمدتر، انعطافپذیرتر و پایدارتر میکنند. خردهفروشان باید روی فناوریهای اثباتشده سرمایهگذاری کنند تا در بازار رقابتی موفق شوند.
راهکارهای پستکس برای لجستیک خردهفروشی
شرکت دانشبنیان پستکس با ارائه راهکارهای فناورانه، به خردهفروشان کمک میکند تا زنجیره تأمین خود را بهینه کنند. خدمات پستکس شامل سامانههای فروشگاهی آنلاین برای فروشگاههای اینستاگرامی، راهکار پرداخت امن (امنیتو)، مسیریابی هوشمند، تحویل بهموقع، بیمه مرسولات و خدمات ارزشافزوده است. برای اطلاعات بیشتر، با پستکس تماس بگیرید و لجستیک خردهفروشی خود را ارتقا دهید.