اصطلاح لجستیک، در دنیای امروز بسیار پرکاربرد و استفاده از آن بسیار مرسوم است. لذا ابتدا به تعریفی کلی از این کلمه می‌پردازیم. با بیانی ساده لجستیک، یعنی: « مدیریت فرآیند جمع آوری، ذخیره و انتقال منابع (یا کالا) از نقطه مبدأ به مقصد.» در واقع لجستیک مهمترین قسمت از زنجیره تأمین محسوب می‌شود. که رسالت آن جابجایی مرسولات و رساندن آن به دست گیرنده نهایی (last mile delivery) است.
شرکت‌های لجستیکی طرف سوم (Third Parties)
بسیاری از شرکت ها، عملیات جابجایی بسته های خود را برون سپاری می‌کنند. به شرکت هایی که وظیفه این جابجایی را به عهده می‌گیرند، شرکت های طرف سوم گفته می‌شود. شرکت های مذکور با داشتن استعداد لجستیکی و نیز خدمات انبارداری، متناسب با نیاز کارفرما، سرویس های خود را ارائه می‌دهند.
شرکت های طرف سوم، به واسطه سال ها کار و فعالیت در حوزه لجستیک، به نسبت سایر کسب و کارها ، تجارب بیشتری در این حوزه کسب کرده اند و این امر موجب بهبود کیفیت فرآیند جابجایی می‌شود. مضاف بر این، برون سپاری عملیات لجستیکی موجب کوچک و چابک سازی مجموعه ها خواهد شد. اما برون سپاری مشکلاتی از قبیل کاهش کنترل در پروسه جابجایی را نیز در بر خواهد داشت. لذا انتخاب شرکت لجستیکی طرف سوم بسیار حائز اهمیت است.
بیشتر بخوانید: لجستیک شهری و مسوولیت‌های اجتماعی
انواع لجستیک
لجستیک را باید به دو دسته درون سوی(Inbound) و برون سوی(Outbound) تقسیم کرد. گروه اول وظیفه جابجایی مرسولات از تولید کننده تا انبار یا خرده فروشی ها و دسته دوم وظیفه جابجایی کالا از انبار به دست مصرف کننده را بر عهده دارد. . یکی از مهمترین فرآیند‌های زنجیره تامین مربوط به لجستیک درون سوی است.
در صنعت لجستیک، زیر شاخه های دیگری نیز وجود دارد که فراخور با نیاز مشتریان به آنان عرضه می‌گردد. در ادامه به برخی از آنها می‌پردازیم.
لجستیک معکوس (Reverse Logistics)
لجستیک معکوس نامی است که به فرآیند بازگشت اقلام مرجوعی، از مقصد به مبداء اطلاق می‌شود. در واقع لجستیک‌معکوس عملیات ارجاع اقلام فروخته شده از مصرف کننده به تولید کننده را مدیریت، کنترل و برنامه ریزی و بدین ترتیب فرآیند مذکور را بهینه سازی می‌کند.
لجستیک سبز (Green Logistics)
شرکت های حمل و نقل در دنیا، طی انجام عملیات لجستیکی از خود رد کربنی به جای می‌گذارند. رد کربنی در واقع میزان دی اکسید کربن یا سایر گازهای گلخانه ای تولید شده در حین جابجایی مرسولات است. لجستیک سبز می‌کوشد تا حد امکان رد کربنی را در انجام فرایند لجستیکی کاهش دهد. این نتیجه، محصول بهینه سازی عملیات جابجایی از طریق کاهش مسیر، تجهیز ماشین آلات و بسیاری اقدامات دیگر است.
بیشتر بدانید: پست لجستیک و خدمات متقابل شرکت پستکس
لجستیک‌اضطراری (Emergency Logistics)
لجستیک اضطراری در صنعت حمل و نقل کاربرد دارد. چنانچه به هر دلیلی در انجام عملیات لجستیک، تاخیری رخ هد یا در حوادث طبیعی نیازی به پشتیبانی باشد، وطیفه لجستیک اضطراری، تسریع و پوشش عملیات جابجایی است. در این چرخه عوامل دیگری مانند دولت‌ها و سازمان‌های بشردوستانه با ظرفیت خود به کمک کمپانی‌های حمل و نقل می‌آیند تا به عملیات حمل و نقل کالا سرعت بخشند.
لجستیک‌تولید (Production Logistics)
لجستیک‌تولید به نوعی از لجستیک گفته می‌شود که وظیفه اش تامین مواد اولیه و به طور کلی بهینه سازی امر تولید است.تمام تلاش صاحبان لجستیک‌تولید، تسریع و افزایش کیفت تولید است.
لجستیک توزیع (Distribution Logistics)
لجستیک‌توزیع، نام آشناترین نوع لجستیک است. پس از اتمام فرآیند تولید، عملیات پردازش در انبار و ارسال مرسوله برای مشتری شروع شده که آن را لجستیک‌توزیع می‌نامند. تنوع در مقاصد ارسال و نیز تعداد و نوع آنها، از دلایل اهمیت بالای لجستیک‌توزیع است.
لجستیک‌نظامی (Military Logistics)
داشتن قدرت نظامی بالا یکی از مهمترین ارکان قدرت برای هر حکومتی است و به همین نسبت لجستیک‌نظامی را می‌توان یکی از مهمترین شاخه های لجستیک دانست. نقش لجستیک‌نظامی آن قدر حائز اهمیت است که شکست انگلیس در جنگ استقلال آمریکا و نیز شکست متحدین در جنگ جهانی دوم تا حد زیادی به شکست آنها در این حوزه نسبت داده می‌شود.
لجستیک کسب و کار (Business Logistics)
لجستیک کسب و کار از زمانی آغاز می‌شود که مشتری کالایی را از یک فروشگاه خریداری می‌کند. در واقع لجستیک، کسب و کار را می‌توان اینگونه توصیف کرد: «رساندن کالای درست، در زمان درست، در مکان درست، به تعداد درست، با قیمت درست و به مشتری درست.»
فارغ از اینکه عملیات ارسال توسط خود شرکت انجام شود یا شرکت طرف سوم، عملیات لجستیک، بلافاصله پس از خرید برای رسیدن به دست مصرف کننده آغاز می‌شود.